Η Σουηδία είναι γνωστή για το αποτελεσματικό και προηγμένο σύστημα ανακύκλωσης και έχει ως κύριο στόχο στη μηδενική σπατάλη. Δηλαδή να προχωρήσει από την ανακύκλωση στην επαναχρησιμοποίηση.
Έχει εφαρμόσει μια ολόκληρη υποδομή διαχείρισης απορριμμάτων που εστιάζει στη μείωση τους και στη μεγιστοποίηση των προσπαθειών ανακύκλωσης. Κάθε σπίτι έχει δύο κάδους, έναν για τα σκουπίδια και έναν για τα υπολείμματα τροφίμων. Η χρέωση γίνεται με τα λίτρα του κάδου καθώς και με τη συχνότητα περισυλλογής των σκουπιδιών από τους δήμους και οι τιμές για την περισυλλογή των σκουπιδιών είναι ιδιαίτερα τσουχτερές προκειμένου να ενθαρρύνεται η ανακύκλωση έναντι της απερίσκεπτης παραγωγής σκουπιδιών.
Πως όμως γίνεται η ανακύκλωση στη Σουηδία; Με μια γρήγορη ματιά ακολουθούνται τα εξής βήματα: διαχωρισμός πηγών, σταθμοί ανακύκλωσης, αποτέφρωση αποβλήτων σε ενέργεια, ανάκτηση ενέργειας, υποδομή ανακύκλωσης, προσέγγιση κυκλικής οικονομίας, ευθύνη παραγωγού, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση.
Τα βήματα της διαδικασίας
Αρχικά γίνεται ο διαχωρισμός των απορριμμάτων. Οι κατοικημένες περιοχές και οι επιχειρήσεις διαθέτουν ξεχωριστούς κάδους ανακύκλωσης, για διάφορα είδη απορριμμάτων, όπως γυαλί, μέταλλο, χαρτί, πλαστικό και οργανικά απορρίμματα. Τα άτομα ευθύνονται να διαχωρίζουν τα απόβλητά τους σωστά για να διευκολύνουν την ανακύκλωση.
Εκτός από τη συλλογή στους κάδους, η Σουηδία διαθέτει πολυάριθμους σταθμούς ανακύκλωσης, που βρίσκονται σε πόλεις και κωμοπόλεις. Οι εν λόγω σταθμοί παρέχουν εξειδικευμένα δοχεία για διάφορα είδη απορριμμάτων. Οι πολίτες μπορούν να αφήσουν τα ανακυκλώσιμα προϊόντα τους σε αυτούς τους σταθμούς, διασφαλίζοντας ότι τα διαφορετικά υλικά συλλέγονται χωριστά.
Στη συνέχεια πραγματοποιείται η αποτέφρωση αποβλήτων σε ενέργεια. Η Σουηδία έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε μονάδες αποτέφρωσης αποβλήτων σε ενέργεια. Τα μη ανακυκλώσιμα απόβλητα, γνωστά και ως υπολειμματικά απόβλητα, αποτεφρώνονται για την παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας. Οι συγκεκριμένες μονάδες αποτέφρωσης είναι εξοπλισμένες με προηγμένες τεχνολογίες για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως συστήματα φιλτραρίσματος για τη σύλληψη επιβλαβών εκπομπών.
Το επόμενο βήμα είναι η ανάκτηση ενέργειας. Η διαδικασία αποτέφρωσης των απορριμμάτων παράγει θερμότητα, η οποία χρησιμοποιείται για την παραγωγή ατμού. Κατόπιν ο ατμός χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή τη θέρμανση κατοικιών και κτιρίων μέσω συστημάτων τηλεθέρμανσης. Με αυτόν τον τρόπο η Σουηδία μεγιστοποιεί το ενεργειακό δυναμικό των απορριμμάτων και παράλληλα μειώνει την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα.
Η Σουηδία έχει δημιουργήσει μια ισχυρή υποδομή ανακύκλωσης που περιλαμβάνει προηγμένες εγκαταστάσεις διαλογής. Αυτές οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν αυτοματοποιημένες διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων οπτικών σαρωτών, μαγνητών και πίδακες αέρα, για τον ακριβή διαχωρισμό διαφορετικών τύπων ανακυκλώσιμων υλικών. Αυτή η ταξινόμηση διασφαλίζει ότι υλικά όπως πλαστικό, χαρτί και μέταλλο ανακυκλώνονται αποτελεσματικά.
Εν αρχή ην η επαναχρησιμοποίηση
Η συγκεκριμένη σκανδιναβική χώρα προωθεί μια προσέγγιση κυκλικής οικονομίας, με επίκεντρο τη μείωση της παραγωγής απορριμμάτων και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης. Αυτό περιλαμβάνει πρωτοβουλίες όπως η ανακαίνιση και επισκευή προϊόντων, η ενθάρρυνση των αγορών μεταχειρισμένων και η παράταση της διάρκειας ζωής των προϊόντων.
Επίσης εφαρμόζει την αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση και την ανακύκλωση των προϊόντων τους. Οφείλουν δηλαδή να πάρουν πίσω και να ανακυκλώσουν τα προϊόντα τους.
Η ισχύς εν τη ενώσει. Το συγκεκριμένο ρητό περιγράφει ξεκάθαρα τον τρόπο σκέψεις των Σουηδών όσον αφορά στην ανακύκλωση. Η σουηδική κυβέρνηση σε συνεργασία με τους τοπικούς δήμους προωθεί ενεργά εκστρατείες ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης για να ενθαρρύνουν τους πολίτες να συμμετέχουν ενεργά και αποτελεσματικά στα προγράμματα ανακύκλωσης. Τα σχολεία, τα κοινοτικά κέντρα αλλά και διάφοροι οργανισμοί διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην εκπαίδευση των πολιτών σχετικά με τις πρακτικές ανακύκλωσης.
Εφαρμόζοντας όλα αυτά τα μέτρα η Σουηδία έχει επιτύχει αξιοσημείωτα ποσοστά ανακύκλωσης, με περισσότερο από το 99% των οικιακών απορριμμάτων να ανακυκλώνονται ή να χρησιμοποιούνται για ανάκτηση ενέργειας.
Η μεγάλη επιτυχία της χώρας στην ανακύκλωση μπορεί να αποδοθεί στον συνδυασμό αποτελεσματικών πολιτικών διαχείρισης απορριμμάτων, προηγμένων υποδομών, συμμετοχής του κοινού και χρήσης βιώσιμων πρακτικών.